İş yerinde sözlü veya yazılı bir uyarı aldığınızda, bunu ciddiye almalısınız. Uyarı, amirinizin işinize, bir olaya, duruma ya da davranışınıza bağlı derinden hoşnutsuz olduğunun işaretidir. İlk olarak, yöneticiniz gayri resmi olarak size bir sorun olduğunu söyleyebilir ya da bunu belli edebilir. Bir sonraki adımı, her ikisi de belgelenmiş sözlü veya yazılı bir uyarı yapmasıdır. Bu daha resmi bir eylemdir ve insan kaynaklarını içerebilir. Davranışta bir düzelme olmazsa genellikle sözlü ve/veya yazılı uyarılardan sonraki adım istihdamın sonlandırılmasıdır.
İşte iş yerinde bir uyarı aldığınızda sözlü veya yazılı olarak nasıl yanıt vereceğiniz hakkında bilmeniz gerekenler:
Uyarı almak ne demektir?Pek çok insan “istekli istihdam” altında çalışır, bu da herhangi bir noktada istifa etmekte özgür oldukları anlamına gelir. Ayrıca, şirketin herhangi bir nedenle istihdamı sonlandırabileceği anlamına gelir. Hem sözlü hem de yazılı uyarılar için genellikle bir toplantı yapılır ve genellikle toplantıda amiriniz ile insan kaynakları tarafı bulunur.
Bir uyarı alırsanız, kovulacağınız anlamına mı gelir?
Bir uyarıyı, fesih sürecinin erken bir adımı olarak düşünebilirsiniz. Uyarı önemli bir işarettir ancak davranışınızı değiştirmeniz veya yöneticinizi tatmin edecek şekilde çalışmanız mümkündür. Herhangi bir hatayı düzeltmeye ve şirkette kalmaya kararlı olsanız bile özgeçmişinizi, LinkedIn profilinizi güncellemeyi ve bir iş aramaya hazırlanmayı çözümün bir parçası olarak görebilirsiniz.
Bir uyarıya nasıl cevap verilir?
Bir uyarı almak şaşırtıcı, yıkıcı ve çoğu zaman adaletsiz hissettirebilir. Uymanız gereken bazı yönergeler şu şekildedir:
Sakin olun
Toplantı sırasında uyarınızı tartışmaktan, sonrasında ağlamaktan, sesinizi yükseltmekten veya aşırı sıkıntı göstermekten kaçınmak için elinizden gelenin en iyisini yapın. Bunu söylemek elbette yapmaktan daha kolay olabilir.
Not alın
Toplantı sırasında uyarı hakkında not almak, sakin kalmanız için yardımcı olabilir. Ayrıca, bu söylenenleri tam olarak hatırlamanıza yardımcı olacaktır. Detaylıca ele almanız gereken önemli noktaları, uyarıyı neden aldığınızı ve durumu düzeltmek için ileriye dönük olarak hangi eylemleri yapabileceğinizi hatırlamanızı sağlayacaktır.
Durumunuzu değerlendirin
Uyarınıza katılmıyor musunuz? Bunu yaparken kendinizi rahat hissediyorsanız, kendinizi savunmak için toplantı sırasında konuşabilirsiniz. Bu kesinlikle zor bir durum; hem kendinizi savunmak istemek hem de savunmacı görünmek istememek. Bu kolay değil!
Kişiselleşmekten veya kendinizi diğer çalışanlarla çocukça görünebilecek şekilde karşılaştırmaktan kaçının. Farklı olarak ne yapabileceğinizi sorun
Toplantıdan ayrılmadan veya herhangi bir uyarıyı imzalamadan önce, tam olarak neyi yanlış yaptığınızı ve ileriye dönük doğru davranışın ne olduğunu anladığınızdan emin olmalısınız. Örneğin, bir ay içinde 10 kez işe geç kalma uyarısı alıyorsanız ve patronunuz önümüzdeki dört hafta geç kalamayacağınızı söylüyorsa bu net olan bir uyarıdır. Bazen daha belirsiz bir şey hakkında uyarı alabilirsiniz. Örneğin, “kötü bir tavır” sergilediğiniz veya “bir projeye katılmadığınız” için suçlanabilirsiniz. Bu durumlarda iyileştirmeyi neyin oluşturacağına dair bir planın açıkça ortaya konduğundan emin olmalısınız.
Yazılı bir savunma ile takip edin
Uyarınızın haksız olduğunu düşünüyor musunuz? Toplantınızda yazılı bir savunma mektubu yazabilirsiniz.
Düşünmek için biraz zaman ayırın
Kendinizi savunarak eleştirilere yanıt vermek oldukça insanidir. Ancak uyarıdaki gerçekleri ve yorumları düşünmek için biraz zaman ayırın. Bunlardan herhangi biri haklı mı? Farklı olarak neler yapabileceğinizi düşünün.
Uyarının son adım mı yoksa bir geri dönüş noktası mı olduğunu anlamaya çalışın
Bazen uyarılar, işverenin bir fesihten önce kendilerini korumanın bir yolu olarak verilir. Ama bu her zaman böyle değildir. Bazen amiriniz veya insan kaynakları departmanınız gerçekten durumu düzeltilebileceğinize inanır. Uyarınızın verildiği ruh halini anlamak için elinizden gelenin en iyisini yapın.
Yöneticinizle durumu takip edin
Yöneticinizden toplantılar sırasında geri bildirim isteyin. Bu, sonraki adımlarınız hakkında bir fikir edinmenize yardımcı olacaktır. İdeal olarak, işinizi/davranışınızı geliştirmek için somut hedefleriniz veya adımlarınız olacaktır.
Savunma vermekten kaçınmanın tutanakla tespit edileceğini unutmayın
Uyarı aldığınızda olayla ilgili savunmanız istendiğinde yazılı olarak ilgili mercie iletin. İfadeden kaçınmayın. Yazılı savunma vermek istememeniz halinde 4857 Sayılı İş Kanunu Madde 109’da belirtilen “imzadan imtina ettiği” ifadesine dayandırılarak bu durumun bir tutanakla tespit edileceğini unutmayın. Savunmayı belgelendirmediğiniz, cevaplandırmadığınız takdirde savunma hakkınızdan feragat ettiğinize dair bir yazılı açıklamada bulunacağınızı hatırlayın.
Savunmanızın kendi el yazınızla size iletilen Savunma Talep Formuna cevaben yazılması ve imzalanması gerektiğini göz önünde bulundurun. Bilgisayar ortamında veya başka bir kişi tarafından yazılmış savunmaların geçerli kabul edilmeyeceğini unutmayın.
İş Kanunu’nda savunma alınmasına gerek olmadan sözleşmenin fesih edilebileceği durumlar mevcut. Örneğin iş sözleşmesindeki hususlardan biri ile ilgili işverenin aldatılması, işverenin şeref ve haysiyetine aykırı bir durum sergilenmesi, başka bir işçiye cinsel tacizde bulunulması, hırsızlık yapılması, işverenin güveninin kötüye kullanılması gibi durumlarda savunma alınmadan, iş akdi feshedilebilir. İşçinin, ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı tutumu veya davranışı olarak tanımlayabileceğimiz bu durumlarda savunmanın alınmasına gerek olmayacaktır.
Kaç savunmada işten çıkarma yapılır?
Çalışan tarafından yapılan bazı ihlal durumları derhal fesih işlemini gerektirse de bu durumda işveren hemen fesih yoluna gitmemeyi tercih edebilir. Hemen işten çıkarılma yapılmasa da bu uyarı durumları, çalışanın dosyasına işlenir. Bu tutanakların belirli bir sayıya ulaşması çalışanın tutanak sayısına göre iş çıkışının başlatılmasını sağlamaz.
Bilinen yanlış bilgiler arasında yer alan bu durum, aslında tutanakların içeriğine bağlı bir durumdur. Aynı zamanda işverenin çalışanın genel performansına bağlı olarak da değerlendirebileceği bir durum olarak da ele alınır. Bu açıdan merak edilen soru, kaç savunmada işten çıkarılır sorusunun cevabı farklılık arz edebilir.
İş piyasası ve işten çıkarma prosedürleri hakkında bilinen yanlışlardan biri olan 3 ihtar ile işten çıkarma yapılabileceğidir. Aslında net bir sayı verilebilen bir konu değildir. İhtar sayısına bağlı olarak iş çıkışının yapılması durumu belirli bir hüküm ile uygulanan bir mesele değildir. İlgili mevzuat ve İş Kanunu kapsamında da bu sayı net bir şekilde ifade edilmemiştir. Bu konu kesin ve net bir şekilde sayıya bağlanmamıştır. Ancak tutanakların içeriğine bağlı olarak yorumlanabilir. Eğer işçi hakkındaki tutanaklar, derhal fesih hükümlerini içeriyor ise ihtar verilmeden dahi çıkış yapılabilmesi mümkündür. Benzer bir şekilde eğer performans düşüklüğü gibi bir durum nedeni ile tutanak tutuldu ise bunun sayısı iş veren tarafından değişebilir.
Bir iş aramaya başlayın
Tüm bunlara rağmen bir ilerleme kaydedeceğinizi düşünmüyorsanız son olarak, iş aramaya başlayabilirsiniz.
Unutmayın aldığınız bir uyarı mutlaka iş akdinizin feshedileceği anlamına gelmez. Ama bu bir olasılıktır!
Podcast olarak dinlemek için: https://www.youtube.com/watch?v=a_mCX7SFWgM