Ofiste tam zamanlı çalışmanın yerini alacak esnek çalışma modelleri, yeni çalışma koşullarının oluşmasını sağlayacak ve dünyadaki diğer kurumlarla iş yapma olanağı oluşacaktır. Esnek ve uzaktan çalışma, popülaritesini her geçen gün artırmaktadır. Sadece işletmeler değil; çalışanlar da uzaktan çalışmayı bir seçenek olarak görmektedir. Ancak bu modele başarılı bir şekilde geçmek, ekipman, güvenlik, iletişim gibi konulara çözüm getirilmesinin yanı sıra insan kaynakları için yeni politikaların oluşturulmasını gerektirecektir.
Önümüzdeki süreçte ofiste ve evden çalışmanın karışımı yeni çalışma yöntemleri çıkabilir mi?
Bazı meslekler için ofis + ev karışımı yeni bir çalışma modelinin gelişeceğini söylemek mümkündür. İnsanlar her zaman ofisten çalışmak istemeyecektir, seçme hakkına sahip olmak isteyecektir. Ayrıca her şirketin farklı ihtiyaçları vardır. Bu nedenle esnek çalışmada herkese uyan tek bir çözüm yoktur. Sosyalleşmek, yalnız olmadığını hissetmek, iş birliğini geliştirmek, iletişim sağlamak üretkenlik için önemlidir. Ayrıca iş süreçleri için toplantılar gerçekleştirmek, eğitimlere katılmak, önemli bağlantılar sağlamak gibi nedenlerle sadece evde değil ofiste de bulunarak, ortak bir çalışma ortamında buluşarak denge sağlanacaktır. Örneğin; toplantılar ve zaman sınırı olan işler için paylaşımlı ofis alanları, yaratıcılığa dayalı veya tek kişilik işler için evden çalışma tercih edilebilecektir.
Esnek çalışma nedir?
Esnek çalışma; çalışanların nerede, ne kadar, ne zaman ve nasıl çalışacakları konusunda bir dereceye kadar esneklik sağlayan bir çalışma düzenlemesidir. Geleneksel çalışma saatlerine bir alternatif olan esnek çalışma; ofis dışında çalışmayı, işi esnek başlangıç ve bitiş zamanlarına göre yapmayı içerir. İster yarı zamanlı çalışma, ister iş paylaşımı modeli olsun çalışanların işe geç başlamasını ya da işi erken sonlandırmasını sağlar, çalışacağı ortamı kendisinin seçmesine olanak tanır. Uyulması gereken esneklik süresi ve politikası genellikle işyerlerine özgüdür. Yasal gerekliliklere bağlı kalmak önemlidir.
Kaç tür esnek çalışma vardır?
Esnek çalışma modelleri çalışanların sahip olduğu esneklik miktarına, bireysel rolüne, sorumluluklarına ve çalışma ortamına bağlı olarak değişkenlik gösterir. En bilinen esnek çalışma modelleri şu şekildedir:
- Evden çalışma: Çalışanlar haftanın tamamını ya da bir kısmını evden ya da çalışma alanından başka bir yerde çalışarak geçirir.
- Dağıtılmış işgücü modeli: Dağıtılmış işgücü modeli uzaktan çalışmaktan daha fazlasıdır. Herhangi bir coğrafi sınır veya kısıtlamaya maruz olmayan bir işgücünü içerir. Şirketlerin ülke genelinde hatta birden fazla ülkede tamamen uzak, tam zamanlı bir ekip kiralamasına, eğitmesine ve desteklemesine olanak tanır.
Ayrıca, dağıtılmış bir işgücüne sahip olmanın önemini kanıtlamak için küresel bir pandemi gerekmez. Çünkü daha küçük, daha yerelde gerçekleşen bir doğal afet de işi tamamen etkisiz hâle getirebilir. Ancak dağıtılmış işgücü modelinde işletmeler, kendilerini ve ekiplerini olası bir olayda korumaya alır. İşletmeler olaydan etkilenen ekiplerinin güvende olduğundan emin olmaya odaklanırken, dağıtılmış işgücü düzenli operasyonlarına devam eder. Bu model, işletmeleri potansiyel olarak yıkıcı olaylara karşı daha dirençli hâle getirir ve kriz karşısında normal iş faaliyetlerine devam etmelerini sağlar. Dağıtılmış işgücü modeli, işin geleceğinde öne çıkacak esnek çalışma modellerinden biridir.
- Flexitime: Esnek çalışma saatleri sistemidir.
- İş paylaşımı- ekosistem yönetimi: İki veya daha fazla yarı zamanlı çalışanın tam zamanlı olarak işin sorumluluklarını paylaştığı bir düzenlemedir.
- Part time: Yarı zamanlı çalışmadır.
- Uzaktan çalışma: Bir işin bir kısmının veya tamamının düzenli olarak evden ya da ofis dışından yapılmasıdır.
- Sıkıştırılmış saatler: Çalışanın standart çalışma saatlerindeki işini daha az iş günü içinde yapmasını kapsar.
Flexitime nedir, dünyada neden ilgi görmektedir?
Flexitime, çalışanların iş günü başlangıç ve bitiş zamanlarını değiştirmelerine, bazen de çalışmak istedikleri yeri (ev, kafe vb.) seçmelerine olanak tanıyan esnek bir saat programıdır. Bir çalışanın çalışma gününün başlangıç ve bitiş saatlerini değiştirmesine izin veren bir düzenlemedir. Örneğin; 08:00 – 17:00 yerine çalışma saatleri pazartesi – cuma günleri arasında bir saatlik öğle yemeği ile sabah 07:00 – 16:00 veya 09:00 – 18:00 olarak değiştirilebilmektedir. Çünkü bazıları erken kalkmayı severken bazıları da geç saatlere kadar çalışmayı tercih etmektedir. İşverenlerin çalışanlarına çalışma saatlerini seçme özgürlüğü vermesi, onlara günlük aktivitelerini daha iyi planlamayı sağlamaktadır. Tüm çalışanlar mutabık kalınan sürelerde işlerinde olmak durumundadır.
Flextime’ın sadece çalışanlar için değil işletmeler için de avantajları vardır:
- Kademeli saatler kesintisiz dönemler oluşturduğu için üretkenliği artırır.
- Esnek saatler sunan işverenleri tercih eden adaylarla rekabetçi işe alım avantajı sağlanır. Nitelikli insan kaynağının işe alınmasına etkili olur.
- İşletme giderlerinin azalmasını sağlar: Flexitime çalışanların işe gelmemesi, geç kalması ve hastalık izni ile ilişkili maliyetleri azaltmaktadır. Esnek çalışma, çalışan memnuniyetini ve elde tutmayı geliştirdikçe, yeni çalışanları işe alma ihtiyacı ve buna bağlı maliyetleri de düşürmektedir.
- Çalışanların zamanlarını ve iş yükünü yönetmede özerkliklerinin artmasını sağlar. Bu sayede stres seviyeleri azalır, daha mutlu ve sağlıklı çalışanlarla iş yapma imkânı oluşur.
- İş- yaşam dengesinin sağlanmasına bağlı olarak çalışan bağlılığında artış olur.
Çalışanlar esnek çalışmada ya da Flexiteme’de haklarını korumak için nelere dikkat etmeli?
Flexitime koşullarının net olduğundan emin olmalı, iş sözleşmesi düzenlenmelidir. Ücret ve çalışma koşulları belli olmalıdır. Sağlanacak haklar örneğin internet bağlantısı olan bir bilgisayar, yazıcı, cep telefonu ve ofis mobilyaları verilmesi işveren ile konuşulmalıdır. Roller tanımlanmalı, sorumluluklar net olmalıdır. Kurumun gelişim olanaklarına sürekli erişimin sağlanması yönünde destek istenmelidir. Kariyer olasılıkları değerlendirilmelidir. Ekipler arası açık iletişim sağlanmalıdır. Bilgi saklama ve veri koruma ile ilgili kurallar belli olmalıdır. Performansın nasıl yönetileceği ve ölçüleceği açıklanmalıdır. Çalışanların herhangi bir sorunları varsa kiminle iletişime geçecekleri belli olmalıdır.