Salgın, hastaneleri kritik personelden tehlikeli bir şekilde eksik bıraktı. Uzun çalışma saatleri, kötü çalışma koşulları ve düşük ücret nedeniyle hemşirelik de bunlardan biri oldu. Filipinler’deki yüksek nitelikli çok sayıda hemşire de ülkede “daha iyi fırsatların” bulunmaması nedeniyle bir istifa dalgası yarattı ve ülkelerini terk etti. Filipinli doktorlar da sırf ülkeyi terk edebilmek için yurtdışında hemşire olarak çalışmaya yöneldi. Filipinli sağlık çalışanlarının yurt dışına gitmesi Filipin sağlık sistemini çöküşün eşiğine getirdi.
Sağlık çalışanları on yıllardır göç ediyor
ABD ve Birleşik Krallık, OECD ülkeleri arasında en fazla sayıda yabancı eğitimli hemşireye sahip olmalarına rağmen bu hemşireler daha çok diğer ülkelerde çalışmaya yöneliyor. Salgın başlamadan önce, Yeni Zelanda ve İsviçre’de kabaca dört hemşireden biri yurtdışında eğitim görmüştü, bu OECD’nin 38 üye ülkesi arasındaki en yüksek oran.
Hemşire arzı ile sağlık hizmeti talebi arasında bir uyumsuzluk var
Dünya çapında hemşirelik sıkıntısının ölçeği, küresel olarak sağlığa yönelik en büyük tehditlerden biri haline geldi. Salgınla birlikte mesleği bırakanların, erken emeklilik planı yapanların sayısı arttı. ABD ve Avrupa’daki yaşlanan nüfus da sağlık hizmetlerine olan talebi yoğunlaştırdı. Almanya’dan Birleşik Arap Emirlikleri ve Singapur’a kadar ülkeler, yabancı hemşireleri ve diğer tıp uzmanlarını hızlandırılmış vize ve daha iyi ücret vaatleriyle cezbetme çabalarını hızlandırdı.
Dünyanın en büyük hemşire ihracatçısı Filipinler
Dünyanın en büyük hemşire ihracatçısı olan Filipinler, tüm uluslararası hemşirelerin yaklaşık %25’ini oluşturan dünyanın en büyük hemşire tedarikçilerinden biridir. Filipinler yetenekli insanlara sahip bir ülkedir. Genellikle kariyerlerinde büyük başarılar elde etmeyi veya hemşirelik, öğretim, araştırma vb. alanlarda yüksek öğrenim görmeyi arzularlar. Kanada, Avustralya, Yeni Zelanda, Birleşik Krallık ve ABD gibi yabancı ülkeler onlar için gidilecek yerlerdir. Almanya hükümeti, hastaneler ve yaşlı bakım merkezleri için 600 Filipinli hemşireyi işe almak istediğini, nitelikli başvuru sahiplerine ücretsiz seyahat masrafları, dil eğitimi, ilk denemede sınavları geçme ve konaklama bulmada yardımcı olma bonusu sunmak istediğini söyledi. Singapur da geçen ay daha fazla Filipinli hemşire ve diğer sağlık çalışanı işe almak için görüşmelere başladı. Birleşik Krallık’ın sağlık ve sosyal bakım sisteminin, dünyanın birçok ülkesinde olduğu gibi, Filipin kökenli çok sayıda hemşire çalıştırdığı da bir sır değil.
Filipinler’de hemşire kalmadı
Filipinler hemşirelik personeli açığıyla karşı karşıya ve bu kadar çok yerel hemşirenin ayrılmasına izin verilip verilmeyeceği konusunda uzun süredir devam eden siyasi tartışmalar var. Sağlık Bakanlığı yetkilisi Mario Rosario Vergerie, ülkedeki hastane ve kliniklerde yaklaşık 106.000 hemşire sıkıntısı olduğunu söyledi. Vergerie, yurt dışına gitmesine izin verilen sağlık çalışanlarının sayısı üzerinde yılda 7.500 olan bir üst sınır olmasını istedi.
Ancak yeni Başkan Ferdinand Marcos Jr., bu sınırı hafifletmeyi planladığını söyledi. Çünkü göç eden Filipinli hemşireler, genellikle iç piyasada çalışmaya devam edenlerden çok daha fazla kazanarak, gayri safi yurtiçi hasılanın yaklaşık %9’unun havalelerden gelmesini sağlamaktadır. Denizaşırı ülkelerdeki daha yüksek gelirli sağlık çalışanları yerel ekonomiye destek olmaktadır.
Hemşirelik okullarına ilgi büyük
Filipinler’de dört yıllık hemşirelik okulu öğrencilerinin sayısı 2019’dan bu yana yaklaşık %400 arttı ve 2025 için öngörülen hedefin üzerine çıktı. Öğrenciler diplomalarının daha yüksek bir yaşam kalitesi için fırsatlar yaratacağına inanmakta, daha iyi sağlık sistemleri, hastane ekipmanları ve maaşları olan bir ülkede çalışmayı kolaylaştırdığını dile getirmektedir.
Filipinler tek seçenek değil
Filipinler’in yanı sıra Hindistan ve Jamaika gibi bazı ülkeler kendilerini hemşireler için eğitim üssü olarak konumlandırarak, ekonomilerinin denizaşırı ülkelerde ürettikleri havalelerden yararlanmasını sağlamaktadır. Bu nedenle Filipinler tek seçenek değil. BAE, Şubat ayında Hindistan ile hemşireler de dahil olmak üzere vasıflı işçiler için hızlandırılmış onay içeren bir anlaşma imzaladı. Nisan ayında BAE, işçilerin Körfez ülkesinde sponsor olmadan 10 yıl yaşamasına izin veren “altın vizeler” sunacağını açıkladı.
Bunu Birleşik Krallık’ın geçen yıl Kenya, Malezya ve Nepal ile bazı seyahat ve eğitim maliyetlerini karşılama potansiyeli olan işsiz sağlık çalışanlarını işe almak için yaptığı ayrı anlaşmalar izledi. Kenya Ulusal Hemşireler Derneği yetkilisi Bernard Mwega, anlaşmanın ülkenin sağlık sistemini riske atmadığını, çünkü istihdam edilebilecek olandan çok daha fazlasının hemşirelik okullarından mezun olduğunu açıkladı.
Türkiye’de de gelirlerinin ve statülerinin sürekli erozyonu, sağlık alanında çalışanların kaldıramayacağında fazla oldu
Türkiye’de de hemşireler ağır bir iş yükünden, düşük gelirden, çalışma koşullarının zorlaşmasından, mesleğe yönelik saygı kaybı yaşanmasından, fiziksel şiddetin artmasından şikayetçi olduklarını öne sürerek göç ediyorlar. Çocuklarına daha iyi bir yaşam sunmak istediklerini belirtiyorlar.