Bazı iş yerlerinde “geri çekil kabadayı” demek istediğimiz zorbalarla karşılaşmak mümkün. Aşırı stres ve kaygıya neden olan zorbalarla uğraşanlar, yalnız olmadıklarını unutmamalılar. Sorun, zorbalığın nasıl ele alınacağında ve doğru kişilere bu zorba davranışları ulaştırmakta…
Amirlerin, astların, iş arkadaşlarının veya meslektaşların herhangi birinin zorbalığıyla başka bir çalışma arkadaşını kasıtlı olarak korkutması, başkalarının önünde aşağılaması, küçük düşürmesi, tehdit etmesi veya sindirmesi zorbalık davranışlarını içerir.
İş yeri zorbaları, başkalarının acısını ve rahatsızlığını görerek gelişirler. Özellikle güç yolculuğu yapmayı ve şirketteki rütbelerini veya konumlarını diğer çalışanların kendilerini olduklarından daha yetersiz hissetmelerini sağlamak için kullanmayı severler.
Zorbalar bunları yaparlarken genellikle çalıştıkları yerin yerleşik kuralları ve politikaları dahilinde hareket ederler. Eylemleri mutlaka yasa dışı değildir ve hatta politikalara aykırı olmayabilir. Bu tür eylemlerin hem hedeflenen çalışana hem de işyeri moraline verdiği zarar önemlidir. Bu davranışlar bireyin işine odaklanmasını kaybetmesine ve bu kişilerle karşılaşma konusunda endişeli hissetmesine neden olur.
Ofis zorbalığını ne oluşturur?
Ofis zorbalığı genellikle bir kişiye veya bir grup insana yöneliktir. Genellikle cinsiyet, ırk, etnik köken veya engelliliğe odaklanan sözlü, fiziksel, sosyal veya psikolojik tacizi içerir. Her yerde olabilir: ofislerden mağazalara, restoranlara, kafelere, atölyelere, devlet kuruluşlarına ve STK’lara kadar…
Zorbalık olabilecek davranışlara örnekler
Farklı işyeri zorba türleri ve davranış şekilleri vardır. Örneğin; bazı insanlar doğası gereği kaba olabilirler. Bu kişiler, iş arkadaşlarına küçümseyici veya kızgın sözler söyleyerek toksik bir tavır sergileyebilirler. Bu açıklamaları agresif bir üslup, dil, zararsız gibi görünen ama küçük düşürücü ve utanç verici olan şakalar veya e-posta ile yansıtabilirler. İş yerinde zorbalık, çalışanlara yönelik olumsuz eylemleri içerir. Zorbalık davranışlarından bazıları şunlardır:
- Çalışanları sürekli olarak hatalarını hatırlatarak korkutmak,
- Çalışanların kişisel benlik saygısını ve çalışma durumunu tehdit etmek,
- Çalışanları fırsatlardan, bilgilerden ve başkalarıyla etkileşimden izole etmek,
- İmkânsız teslim tarihleri vermek, aşırı baskı ve stres yaratmak,
- Sürekli ve haksız eleştiri yapmak,
- İnsanları yapmak istemedikleri şeyleri yapmaya zorlamak,
- Birinin çabalarını reddetmek,
- Somut gerekçe olmaksızın suçlamak,
- Mantıksız taleplerde bulunmak,
- Bağırmak ve küfretmek,
- Agresif e-postalar veya notlar göndermek,
- Sarf malzemelerini ve diğer kaynakları tekelleştirmek,
- Alay etmek ve küçümseyici şakalar yapmak,
- Cinsel tacizde bulunmak,
- Kişiyi farklı gruplarla, ekiplerle çalışmaktan veya işle ilgili girişimlerde yer almaktan dışlamak,
- Akıl oyunları oynamak,
- Kişiye karşı çeteleşmek,
- Gözdağı vermek,
- Sözlü tacizde bulunmak,
- Birisi hakkında kötü niyetli söylentiler yaymak,
- Fiziksel tehditte bulunmak.
İş yeri zorbalığı her zaman aleni veya açıkça düşmanca değildir. Zorbanın taciz edici davranışlarda bulunduğu ancak daha sonra tacizi reddettiği gaslighting (gaslighting, bir psikolojik manipülasyon ve taciz yöntemidir. Bireyi kendi hafıza, algı ve akıl sağlığını sorgulayıp irdelemeye iten bir çeşit kötü yönlendirmedir.) de dahil olmak üzere daha ince biçimler de alabilir. Gaslighting’in amacı, zorbalık mağdurunun gerçekliklerinden ve deneyimlerinden şüphe duymasını sağlamaktır.
İş yeri zorbalarının amacı nedir?
Tüm zorbaların ortak bir amacı vardır: kendilerini geliştirmek için sizi yıkmaktır. Ayrıca kişinin her hareketini sabote etmek ve işinde başarılı olmasını engellemektir. Akranlar, işbirlikçi olarak değil, rakip olarak görülürler. Yapıcı eleştiri yerine sert ve sürekli eleştiriye yönelirler. Dedikodu ile kişilerin itibarını lekelerler.
Ofis zorbalarına karşı nasıl durmalısınız?
Yüzleşme ve çatışma korkunuzu yenin
Zorba bir iş arkadaşıyla yüzleşmek asla kolay değildir ancak işte haklarımızı savunmak için buna genellikle ihtiyaç duyulur.
Zorbanın eylemlerini belgeleyin
Zorbalığa uğrayan biri olayın tarihini, saatini ve ayrıntılarını belgelemelidir. Başka bir çalışanın olaya tanık olup olmadığını not etmelidir.
İş arkadaşlarınız da zorbanın hedefinde mi dikkat edin
Zorbanın iş arkadaşlarına da aynı davranışı sergileyip sergilemediğine dikkat edilmelidir. Zorba diğer iş arkadaşlarını da hedef aldığında tanık olduğu sahneleri belgelemeleri istenmelidir. Bu şirketin harekete geçmesi için daha güçlü bir etki oluşturmasına yardımcı olacaktır.
Zorbanın davranışı hakkında yönetime ve İK’ya bilgi verin
Yönetim veya İK ile yardım almak için görüşülmelidir. Özellikle zorbalığın iş üzerindeki etkisini gösteren kanıtlarla İK’ya veya yönetime sorunlardan söz edilmelidir.
İş yeri zorbalık politikası oluşturun
Bir zorbalık politikası ve şikâyet prosedürü oluşturulmalıdır. Bu tür davranışlara müsamaha gösterilmediği açıkça belirtilmelidir.
Dava etme hakkı
Zorbalığa uğrayanlar şirket içinde yaptıkları şikayetlerden çoğu zaman bir sonuç alamazlar ve dava açmaktan kaçınırlar. İşten çıkarmayla ya da zorba tarafından tehditle sonuçlanan vakalarda dava yoluna başvururlar.
Unutmayalım ki zorbanın davranışlarını hoş görmek, eylemlerine devam etmesine izin vermektir. Kendisini kolay hedef yapanlar sadece zorbaları cesaretlendirirler.
Zorbalığı en aza indirmenin ve caydırmanın yolları:
- Çalışanlarınızı saygılı iş yeri davranışları ve hangi eylemlerin zorbalık teşkil edebileceği konusunda eğitin.
- Raporlamayı teşvik edin.
- Açık kapı politikası uygulayın.
- Çatışmayla başa çıkma ve çatışmaya yanıt verme konusundaki hassasiyetinizi ve becerilerinizi geliştirin.
- Çalışma ortamınızı bireysel meydan okuma ve beklentilerin netliğini içerecek şekilde yapılandırın.
- Personeli karar alma süreçlerine dahil edin.
- Neyin kabul edilebilir davranış olup olmadığı konusunda kanıtlanmış bir taahhüde sahip olun.
- Zorbalık bildirildiğinde şikâyeti veya durumu ciddiye alın ve derhal araştırın.
- Zorbalığın kapsamını ve yaygınlığını değerlendirin.
Hiçbir iş yeri zorbalığa karşı bağışık değildir. Bu, tüm endüstrileri saran ve daha yaygın hale gelen bir sorundur. İş yerinde zorbalığa karşı koymak ve zorbalığın olmadığı bir iş yerini sürdürmek her zaman işletmelerin yararınadır. Çünkü zorbalığı önlemek, müdahale veya arabuluculuktan daha az maliyetlidir. Ayrıca, çalışanlarını önemseyen işletmeler için yapılacak doğru şey budur. İşverenler, yöneticiler, amirler ve diğer otorite figürleri için eğitim fırsatları sunmalıdır. Çünkü işyeri zorbalığının çoğu patronlardan gelir. Bunun yerine ekip çalışmasını, iş birliğini ve olumlu etkileşimi geliştiren bir iş yeri ortamı yaratmaya çalışılmalıdır.