Kurumlar “siz bize fazlasınız”la ne demek isterler?

Yaptığı onca iş görüşmesinden “siz bize fazlasınız” yanıtını alanlar, başvurduğu pozisyon için fazla nitelikli bulunanlar… İşin gerektirdiği her şeyi yapmaya, teklif edilse çalışmaya istekli olanlar, işe alınmak için özgeçmişlerini pozisyona mı uydursunlar? Başarılarını eksik mi yazsınlar?
Açıklanan işsizlik rakamlarına dayandırarak işsizlik oranının hala yüksek olduğunu söyleyebiliriz. Her ilana başvuru yapan “nitelikli çalışan” sayısında bir artış olduğunu da… İşverenlerin bu adayları dikkate alma konusunda isteksizlikleri ortada.

İşverenler beklentilerini karşılayan hatta aşan adaylarla neden anlaşmazlar? Aşırı nitelikli olanlar kuruma değer katmaktan çok sorun mu yaşatırlar? Kurumların endişe ettiği gibi koşullardan memnun kalmadıklarında, mesleki tatmin yaşamadıklarında işten mi ayrılırlar? Yoksa kurumlar kiminle çalışacakları belli olduğu halde görüşme kotalarını mı doldururlar?

Adaylar, bir pozisyon için ihtiyaçların ötesinde yetenekli veya eğitimli olduklarında “aşırı nitelikli” olarak tanımlanırlar. Araştırmalara göre aşırı nitelikli olanlar; meslektaşlarından daha iyi performans gösterirler, işi büyütürler ve sağlam iş yaparlar.

Vasıflı adayların kariyerlerine farklı yön vermek, iş dışındaki şeylere odaklanmak için daha düşük seviyelere başvurması yaygın hale gelmektedir. Lisans derecesi gerektiren pozisyona yüksek lisans derecesi olanlar, üç yıl deneyim istenen bir işe on yıl deneyimliler başvururlar. Çok fazla eğitime veya deneyime sahip olmak adayları “aşırı nitelikli” yapmaz. Önemli olan eğitimin veya deneyimin pozisyonla ilgili olup olmadığıdır. Keza aynı işte uzun yıllar çalışmış olmak da adayları “aşırı nitelikli” hale getirmez. Kurumlara düşen adaylara yüz yüze görüşme fırsatı sunmaları, önyargıyla eleme yapmamalarıdır. Kültürel uyuma bakmalarıdır. Her aşırı nitelikli görünene, beklenti oluşturana inanmamalı, beklenti ve gerçeklik arasında tutarsızlık olabileceğini göz önünde bulundurmalıdır.

Kurumlar ‘aşırı nitelikli’ çalışanlara karşı neden çekimser kalırlar?
Daha fazla eğitim ve deneyime sahip adayların yüksek maaş talebinde bulunacağını bilirler.
Adayın talep ettiği maaşın pozisyon için belirlenenden yüksek olması durumunda elerler.
Adayın daha iyi bir fırsat oluştuğunda işten ayrılacağından, uzun süre kurumda kalmayacağından endişe ederler.
Her zaman yeni iş tekliflerine açık olacaklarını bilirler.
Geçmişte yüksek pozisyonda çalışmış adayın title’ının düşmesini, birine bağlı çalışmayı sorun edeceğini düşünürler.
Tatminsiz hissettiren işin önemsenmeyeceği ihtimalini değerlendirirler.
Müdür pozisyonundakiler tarafından potansiyel bir iç rakip olarak görülürler.
Yöneticiler kendilerinden daha fazla deneyime sahip bir çalışanı yönetmekte zorlanacaklarını düşünürler. Genç yöneticilerin de kendilerinden yaşça büyük olanları yönetmekte karşılaşacağı güçlükleri dikkate alırlar.

Kurumlar aşırı nitelikli adaylara çekimser kalmak, risk olarak görmek, reddetmek yerine şirketlerine yapacakları değerli yatırımlar olarak görmeli, sağlayacakları faydalara, oluşturacakları etkiye odaklanmalılar. Mevcut ihtiyaçları gidermekten ziyade büyük resme bakmalı; işi daha hızlı toplayacaklarını, geliştirebileceklerini, her projeyi güvenle teslim edebileceklerini ve sonuçlardan sorumlu tutulacaklarını hesaba katmalılar. Bu çalışanların kurum ve yönetim tarafından değerli hissettirilmeleri halinde işten ayrılma olasılıklarının daha düşük olacağını da…

Kurumlar nitelikli adayları işe aldıktan sonra neler yapmalılar?
Kurumlar aşırı nitelikli adaya maaş, imkanlar ve terfi beklentileri konusunda dürüst olmalılar.
Adayla ilgili çekincelerini azaltmak için belirli süreli ya da geçici sözleşmeli çalıştırma seçeneği üzerinde durmalılar.
Eğitiminden ve deneyiminden yararlanarak kurum içi mentorlukla bilgilerini paylaşmalarının önünü açmalılar.
Aşırı nitelikli adaylar kurumun tamamı için yararlı olabilirler. Bir ihtiyacı gidermek yerine organizasyonun büyümesine ve katma değer üretmesine destek olmalılar.
İşlere dahil edilmediklerinde, yönetim tarafından dinlenmediklerinde hayal kırıklığına uğrayabilirler. Fikirlerini hayata geçirmek için fırsat vermeliler.
Problem çözme yeteneklerinden yararlanmalılar.
İşe başlamadan önce bu adayı yönetmekle görevli kişinin becerisini ve deneyimini göz önünde bulundurmalılar.
Daha yaratıcı, uzun vadeli projeler vermeli, kurum içindeki diğer ekiplerle iş birliğini sağlamalılar.

Adaylar yeterli olmamaları durumunda reddedilmeyi anlaşılır bulurken, aşırı nitelikli iken işe alınmamalarına anlam verememektedirler. Adaylara düşen yukarıdaki endişeleri anlamak ve onlara kafa yormaktır. Bunu da pozisyonla gerçekten ilgilendiklerini açıklayarak yapabilirler. Pozisyon için daha düşük ücret konusunu belirterek maaş endişelerini giderebilirler. Önemli olan kurumların aşırı nitelikli adaylar hakkındaki endişelerini anlamak, kaygılarını proaktif ve gerçekçi bir şekilde ele almak, etkileyici bir ön yazı ile kendilerini doğru ifade etmelerini sağlamaktır.